طلاق توافقی یکی از راه‌های جدایی زوجین در کوتاه‌مدت است. در دنیای امروز که پیچیدگی‌های زندگی روزمره به‌طور چشمگیری افزایش یافته، ظرفیت روانی افراد برای مواجهه با مشکلات زندگی زناشویی نیز کاهش یافته است. ازاین‌رو، بسیاری از زوج‌ها زمانی که احساس می‌کنند ادامۀ زندگی مشترک برایشان دشوار یا غیرممکن شده است، به‌جای ادامۀ یک رابطۀ زناشویی ناسالم، ترجیح می‌دهند به راه‌حلی عملی‌تر، یعنی طلاق توافقی، روی آورند.
طلاق توافقی به‌عنوان یکی از سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌های جدایی در ایران، به‌ویژه در سال‌های اخیر، مورد توجه قرار گرفته است.
این نوع طلاق، برخلاف طلاق‌های یک‌طرفه، مستلزم رضایت هر دو طرف در پایان دادن به زندگی مشترک است. آن‌ها باید دربارۀ مسائل مختلفی از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت‌المثل و سایر مسائل حقوقی و مالی مرتبط به توافق برسند. توافق بر سر این مسائل باعث می‌شود روند صدور حکم طلاق سرعت گیرد و طرفین بدون کشمکش‌های طولانی و آسیب‌های روانی ناشی از دادگاه‌های طولانی‌مدت، از یکدیگر جدا شوند.
دلایل محبوبیت طلاق توافقی را می‌توان در چند عامل جست‌وجو کرد. مهم‌ترین آن، مدت‌زمان کوتاه‌تر این فرایند نسبت به سایر انواع طلاق است. در حالی که طلاق‌های یک‌طرفه معمولاً نیازمند بررسی‌های قانونی و جلسات متعدد دادگاه هستند، طلاق توافقی می‌تواند ظرف چند ماه به نتیجه برسد. همچنین، هزینه‌های مالی و روانی این نوع طلاق به‌مراتب کمتر است، چراکه نیاز به درگیری‌های طولانی‌مدت در دادگاه وجود ندارد.
البته نباید از پیچیدگی‌های قانونی این نوع طلاق نیز غافل شد. اگرچه طلاق توافقی نسبت به انواع دیگر طلاق ساده‌تر به‌نظر می‌رسد، اما همچنان مستلزم طی مراحل قانونی و انجام برخی اقدامات و تشریفات مشخص است.
برای مثال، در بسیاری از موارد، زوجین باید در جلسات مشاورۀ اجباری شرکت کنند یا توافق‌نامه‌ای مکتوب و رسمی ارائه دهند. علاوه بر این، حضور یک وکیل متخصص می‌تواند به تسریع روند کار و کاهش چالش‌های احتمالی کمک کند.
با وکلای خانوادۀ مهروران، از هر پیچ‌وخم حقوقی در طلاق و مسائل خانوادگی عبور کنید! امروز تماس بگیرید: درخواست مشاورۀ تلفنی
در نهایت، طلاق توافقی نه‌تنها به‌عنوان یک راه‌حل حقوقی بلکه به‌عنوان یک ابزار اجتماعی برای کاهش تنش‌ها و آسیب‌های زناشویی به کار گرفته می‌شود. این نوع جدایی، در صورتی که با آگاهی، توافق و تعامل طرفین انجام شود، می‌تواند به یک پایان مسالمت‌آمیز برای زندگی مشترک و فرصتی تازه برای شروع زندگی جدید تبدیل شود.
منظور از طلاق توافقی چیست؟
با افزایش مشکلات زندگی، ظرفیت و طاقت افراد به‌شدت کاهش یافته است. ازاین‌رو اگر مشکلی در زندگی زناشویی خود ببینند که حل‌نشدنی باشد، ترجیح می‌دهند طلاق توافقی بگیرند و بدون فوت وقت، از شرایط فعلی خود رها شوند. بسیاری از زوجین به‌علت ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر بودن فرایند به این نوع طلاق روی می‌آورند. اما این نوع طلاق نیز همانند دیگر انواع طلاق مراحلی دارد که در اینجا به تک‌تک این مراحل می‌پردازیم.
همچنین بخوانید: چگونه می توان با طلاق توافقی به مشکلات خاتمه داد؟
در طلاق توافقی، زن و شوهر اذعان می‌دارند که به این جدایی رضایت دارند. آن‌ها باید در خصوص مسائل فرعی و اصلی رابطه با یکدیگر به توافق و سازش رسیده باشند تا حکم طلاق برایشان صادر شود.
مسائلی که زن و مرد قبل از طلاق توافقی باید دربارۀ آن‌ها به مصالحه برسند عبارت‌اند از مهریۀ زن، نفقۀ ایام عده، اجرت‌المثل، حضانت فرزندان یا نفقۀ نگهداری از آن‌ها و…
زن و مرد باید هرکدام از این مسائل را بررسی کنند و در خصوص آن‌ها با هم به توافق نهایی و قطعی برسند. مثلاً ممکن است زن بخشی از مهریه یا کل آن را ببخشد یا مثلاً دربارۀ حضانت فرزندان با توجه به شرایطشان تصمیم بگیرند.
علت اصلی رواج این نوع طلاق در جامعه این است که مدت‌زمان کمتری برای صدور حکم طلاق لازم است. در طلاقی که با درخواست یک‌طرفۀ مرد صورت می‌گیرد یا طلاقی که زن درخواست می‌کند، مسیر بسیار سخت و زما‌نبری طی می‌شود تا زن و مرد به مرحلۀ صدور حکم برسند. در حالی که اگر همۀ مسائل از قبل مشخص شده باشد، مدت‌زمان لازم برای صدور حکم طلاق حداکثر حدود سه ماه خواهد بود.
در واقع، طلاق توافقی همان تعبیر عامیانۀ طلاق خلع است. در مادۀ 1146 و 1147 قانون مدنی این نوع طلاق را چنین توصیف کرده است که در صورت کراهت زوجه (خلع) یا کراهت زوجین (مبارات) برای ادامۀ زندگی مشترک، در صورت تمایل، تکلیف حقوق زوجه از قبیل مهریه، نفقه، حضانت فرزند، ملاقات فرزند، جهیزیه، اجرت‌المثل ایام زوجیت و… مشخص می‌شود و طرفین با توافق برای اصل طلاق توافقی و دیگر مسائل زوجیت اقدام می‌کنند.
مراحل طلاق توافقی چیست؟
در صورتی که زن و شوهر اصرار داشته باشند روند طلاق توافقی بسیار سریع انجام شود، بهتر است وکیل متخصصی به کار بگیرند تا او مراحل انجام طلاق را تسریع کند. در غیر این صورت، اگر خودشان بخواهند روند طلاق را به‌تنهایی طی کنند یا از وکیل تازه‌کار استفاده کنند، عمل طلاق کمی زمانبر خواهد بود.
البته دربارۀ اینکه در این نوع طلاق حضور دو وکیل ضروری است یا خیر، باید گفت که گاهی یکی از طرفین اصرار به گرفتن وکیل دارد و دیگری ترجیح می‌دهد فقط خودش در مراحل طلاق حاضر شود و وکیل نمی‌گیرد.
نکتۀ مهم: در طلاق توافقی یک وکیل نمی‌تواند هم‌زمان وکالت زوجین (زن و شوهر) را بر عهده داشته باشد!
حال به بررسی مراحل طلاق توافقی می‌پردازیم:
مرحلۀ اول طلاق توافقی
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، اولین مرحله در طلاق توافقی، به سازش رسیدن زوجین دربارۀ تمامی مسائل مالی زوجه و حضانت فرزند است.
مرحلۀ دوم طلاق توافقی
در حال حاضر دو روش برای دریافت دادنامۀ طلاق توافقی وجود دارد و انتخاب روش با متقاضی است.
در روش اول باید در سامانۀ تصمیم ثبت‌نام کنند و پس از گذراندن کلاس‌های مشاوره درخواست طلاق دهند. در صورتی که این کلاس‌های مشاوره که مدت زمان هر جلسۀ آن 45 دقیقه تا 1 ساعت است به اتمام برسد و زوجین از تصمیم طلاق خود منصرف نشده باشند، از مرکز مشاوره و غربالگری گواهی عدم انصراف از طلاق دریافت می‌کنند و در دفتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست طلاقشان را ثبت می‌کنند.
نکتۀ مهم در این روش این است که زوجین چه وکیل داشته باشند و چه نداشته باشند، حتماً باید در این جلسات شرکت کنند. البته موارد استثنائی وجود دارد که در آن مرکز مشاوره و غربالگری بدون تشکیل جلسه گواهی عدم انصراف از طلاق را امضاء می‌کند.
در روش دوم در تهران و بعضی از شهرای ایران به این صورت است که رأی طلاق توافقی می‌گیرند. وکلای دادگستری معمولاً در این روش از طرف مرد یا زن درخواست طلاق را در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌کنند. در حال حاضر اگر زوجین از این طریق اقدام کنند نیازی به شرکت در جلسات مشاوره و غربالگری ندارند.
در این حالت دیگر نیازی به حضور زوجین نیست و طی 10 الی 20 روز کاری رأی اخذ می‌شود. پس از آنکه دادخواست یک‌طرفه به شعبۀ دادگاه خانواده ارجاع داده شد، وکلای زوجین (خواهان و خوانده) به دادگاه اعلام توافق می‌کنند. در ابتدای مراجعۀ زوجین وکیل پایه‌یک توافق‌های آن‌ها را صورت‌جلسه می‌کند و آن‌ها هم امضا می‌کنند.
زن و شوهر باید در سامانۀ ثنا (سامانۀ ابلاغ الکترونیک قضایی) ثبت‌نام کنند، دلیل این نام‌نویسی آن است که در آینده دیگر به دارندگان حساب ثنا ابلاغ کاغذی نمی‌شود و دادگاه ابلاغ‌ها را از طریق پیامک و به حساب کاربری شخص ارسال می‌کند.
مرحلۀ سوم طلاق توافقی
وقتی از طرف دادگاه به زوجین پیامک ارسال شد باید به شعبۀ مربوطه مراجعه کنند. در قانون حمایت خانواده (مصوب اسفند 1391)، داوری در طلاق حذف شده و مشاوره اجباری شده است. پس از جلسات مشاوره می‌بایست توافق‌نامه به شعبه داده شود. در شعبه همان روز یا بین یک تا دو روز بعد، رأی (گواهی عدم امکان سازش) صادر می‌شود.
مرحلۀ چهارم طلاق توافقی
ثبت طلاق مرحلۀ بعدی است که در این مرحله هم می‌توانند وکیل بگیرند و خودشان حضور نیابند اما در کل برای ثبت طلاق حتماً حضور خود زوجین یا وکلایشان لازم است. در این مرحله همچنین زوجه باید گواهی عدم بارداری خود را به دفترخانه تحویل دهد.
دربارۀ طلاق فوری و بدون حضور زوجین بخوانید!
پس از آنکه دفاتر مربوط به طلاق را امضا کردند و صیغۀ طلاق جاری شد، اصل عقدنامه را به سردفتر تحویل می‌دهند و ایشان شناسنامه‌ها را مهر و امضا می‌کند و پس از چند روز طلاق‌نامه به زوجه تحویل داده می‌شود.
چه مدارکی برای طلاق توافقی لازم است؟
یکی از مدارک لازم برای طلاق توافقی سند ازدواج یا همان عقدنامه است که اگر در دسترس نباشد، زن یا شوهر باید با شناسنامۀ خود به دفترنامه‌ای که در آن عقدشان ثبت شده مراجعه کند و تقاضای اخذ رونوشت عقدنامه کند.
کپی و اصل کارت ملی و شناسنامۀ زن و شوهر مدرک بعدی است که اگر یکی از زوجین شناسنامه‌اش در دسترس نباشد می‌تواند از کپی آن در مراحل طلاق توافقی استفاده کند. در صورتی که مرد یا زن حق طلاق داشته باشد، باید اصل آن را با خود به همراه داشته باشد.
طلاق توافقی: راهکاری قانونی و اجتماعی برای جدایی
طلاق توافقی به‌عنوان یکی از شیوه‌های جدید و کارآمد برای جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک، از منظرهای مختلف حقوقی و اجتماعی و روان‌شناختی قابل بررسی است. این روش، که مبتنی بر توافق و تعامل دو طرف است، توانسته جایگزینی مناسب برای جدایی‌های پرتنش و طولانی‌مدت شود. در این بخش، ضمن تحلیل ابعاد مختلف طلاق توافقی، به تأثیرات مثبت و منفی آن پرداخته و نتیجه‌گیری کلی ارائه خواهد شد.
مزایای طلاق توافقی از منظر حقوقی و اجتماعی
یکی از مهم‌ترین مزایای طلاق توافقی، کاهش مدت‌زمان رسیدگی به پرونده‌های طلاق است. در سیستم حقوقی ایران، فرایند طلاق یک‌طرفه معمولاً پیچیده و زمانبر است و نیاز به جلسات متعدد دادگاه و ارائۀ دلایل و مدارک مختلف دارد.
اما در طلاق توافقی، به‌دلیل رضایت و توافق طرفین بر سر موضوعات مختلفی مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و حضانت فرزندان، این فرایند به‌مراتب سریع‌تر انجام می‌شود. این موضوع به کاهش بار کاری دادگاه‌ها و تسهیل دسترسی به عدالت برای دیگر افراد کمک می‌کند.
همچنین بخوانید: حقوق مالی زن در طلاق توافقی
علاوه بر این، طلاق توافقی از نظر اجتماعی نیز پیامدهای مثبتی دارد. کشمکش‌های طولانی‌مدت و اختلافات خانوادگی معمولاً تأثیرات روانی و اجتماعی مخربی بر زوجین، فرزندان و حتی خانواده‌های آن‌ها می‌گذارد. این نوع جدایی به‌دلیل طبیعت کم‌تنش خود، می‌تواند از شدت این آسیب‌ها بکاهد و فضایی آرام‌تر برای بازسازی زندگی پس از جدایی خصوصاً در قبال فرزندان مشترک فراهم کند.
چالش‌های طلاق توافقی: ساده اما پیچیده
اگرچه طلاق توافقی در نگاه اول ساده به‌نظر می‌رسد، اما در عمل می‌تواند چالش‌های خاص خود را داشته باشد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، توافق واقعی و پایدار میان زوجین است. در برخی موارد، زوجین به‌دلیل فشارهای روانی یا اجتماعی، به توافق‌هایی می‌رسند که در بلندمدت قابلیت اجرا یا رضایت‌بخشی را ندارند.
برای مثال، ممکن است یکی از طرفین در موضوع حضانت فرزندان یا تقسیم اموال، به خواسته‌های طرف دیگر تن دهد، اما در آینده از این توافق ناراضی باشد و منازعات جدیدی ایجاد شود!
در این وضعیت است که نقش یک وکیل متخصص حقوق خانواده برای طلاق توافقی پررنگ می‌شود. با وکلای گروه حقوقی مهروران، از هر پیچ‌وخم حقوقی در طلاق و مسائل خانوادگی عبور کنید! برای راهنمایی بیشتر می‌توانید همین امروز تماس بگیرید: درخواست مشاورۀ تلفنی
همچنین، عدم آگاهی زوجین از جنبه‌های قانونی و حقوقی توافق‌نامه‌های طلاق، می‌تواند به مشکلاتی در اجرای این توافقات منجر شود. به همین دلیل، حضور وکیل یا مشاور حقوقی در فرایند طلاق توافقی اهمیت زیادی دارد.
مهم‌ترین تصمیمات زندگی شما نیاز به مشاورۀ حرفه‌ای دارد؛ با گروه حقوقی مهروران در کنار شما خواهیم بود: درخواست مشاورۀ تلفنی
این متخصصان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که توافق‌ها مطابق با قوانین موجود بوده و حقوق هر دو طرف به‌درستی رعایت شده است.
تأثیرات طلاق توافقی بر فرزندان
یکی دیگر از جنبه‌های قابل‌توجه در طلاق توافقی، تأثیر آن بر فرزندان است. اگرچه طلاق توافقی به‌دلیل کاهش تنش‌های خانوادگی ممکن است تأثیرات منفی کمتری بر فرزندان داشته باشد، اما همچنان جدایی والدین به‌خودی‌خود برای کودکان تجربه‌ای دشوار و آسیب‌زا است. ازاین‌رو، لازم است والدین در طول فرایند طلاق و پس از آن، نیازهای عاطفی و روانی فرزندان خود را در اولویت قرار دهند.
توافق در مورد حضانت و ملاقات فرزندان باید بر اساس منافع عالیه کودک انجام شود، نه به‌عنوان ابزاری برای اعمال قدرت یا فشار بر طرف مقابل!
ضرورت بهبود قوانین مرتبط با طلاق توافقی
یکی از موضوعات مهم در زمینۀ طلاق توافقی، ضرورت اصلاح و بهبود قوانین مرتبط با آن است. با توجه به افزایش روزافزون پرونده‌های طلاق توافقی در ایران، لازم است قانون‌گذار با در نظر گرفتن نیازهای روز جامعه، قوانین مرتبط با این نوع جدایی را شفاف‌تر و عادلانه‌تر کند.
برای مثال، تعریف دقیق‌تر از شرایط و ضوابط توافق‌نامه‌های طلاق، تسهیل دسترسی به مشاوران حقوقی و روان‌شناختی، و تعیین چارچوب‌های قانونی برای حضانت و ملاقات فرزندان می‌تواند به بهبود این فرایند کمک کند.
علاوه بر این، آموزش عمومی در زمینۀ طلاق توافقی و جنبه‌های قانونی آن می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد. بسیاری از زوجین به‌دلیل ناآگاهی از حقوق و تکالیف خود، در فرایند طلاق دچار مشکلات مختلفی می‌شوند. ارائۀ برنامه‌های آموزشی از طریق رسانه‌ها یا سازمان‌های مرتبط می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی و کاهش مشکلات حقوقی کمک کند.
نتیجه‌گیری نهایی
طلاق توافقی در ایران به‌عنوان راهکاری عملی برای حل‌وفصل اختلافات زناشویی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. این روش نه‌تنها از نظر حقوقی و قانونی بسیار کارآمد است، بلکه از نظر روان‌شناختی و اجتماعی نیز می‌تواند از شدت آسیب‌های ناشی از طلاق و جدایی بکاهد. با این حال، موفقیت این نوع طلاق مستلزم آگاهی و تعامل سازندۀ زوجین، حمایت مشاوران حقوقی و روان‌شناختی، و شفافیت قوانین مرتبط است.
در نهایت، طلاق توافقی را می‌توان به‌عنوان ابزاری برای کاهش تنش‌های خانوادگی و اجتماعی در نظر گرفت. این ابزار، در صورتی که با دقت و آگاهی استفاده شود، می‌تواند به جدایی مسالمت‌آمیز و شروعی جدید برای هر دو طرف منجر شود.
اما لازم است تمامی افراد درگیر در این فرایند، از زوجین گرفته تا قضات، وکلا و مشاوران، به منافع بلندمدت طرفین و به‌ویژه فرزندان توجه ویژه‌ای داشته باشند. تنها در این صورت است که طلاق توافقی می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل واقعی و پایدار عمل کند.
