شرط تنصیف دارایی چیست؟
شرط تنصیف دارایی یکی از شروط ضمن عقد نکاح است که در متن عقدنامه آمده است. این شرط به طور خلاصه به این معنا است که مرد باید در هنگام طلاق نیمی از دارایی موجود خود را به تملیک زن در آورد. یعنی نیمی از اموال مرد در هنگام طلاق باید به زن داده شود. این شرط برای حمایت از نهاد خانواده و جلوگیری از طلاق‌های بی دلیل وضع شده است ولی اجرای آن در دادگاه شرایط و ضوابط خاصی دارد. در ادامه به شرایط و مدارک لازم برای اجرای شرط تصنیف دارایی اشاره کرده و نحوه مطالبه نصف دارایی توسط زن در فرایند طلاق را شرح خواهیم داد.
شرایط لازم برای اجرای شرط تنصیف دارایی
اولین چیزی که به ذهن می‌رسد این است که آیا در همه حال و در همه انواع طلاق شرط تنصیف دارایی اجرا می‌شود؟ برای مطالبه نصف اموال، چه تفاوتی بین طلاق از طرف زن، طلاق به درخواست زوج یا و طلاق توافقی وجود دارد؟ آیا شرط تنصیف دارایی شرایط خاصی دارد و نحوه اجرای آن به چه صورتی است؟
برای پاسخ به این سوال لازم است ابتدا متن شرط تنصیف دارایی را که در عقدنامه درج می‌شود را عینا ذکر کنیم. این شرط مقرر می‌دارد:
« ضمن عقد نکاح زوج شرط کرده هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل کند.» اجرای شرط تنصیف دارایی شروطی دارد که به مهم ترین آنها اشاره می کنیم.
آنچه را که باید در مورد شرط تنصیف اموال بدانیم
امضای شرط توسط شوهر
اولین و مهمترین شرط برای اینکه زن بتواند تنصیف دارایی را از دادگاه مطالبه کند این است که این شرط که در متن عقدنامه آمده است توسط شوهر پذیرفته شده و امضا شده باشد. در واقع شرط مذکور مستقیما در قانون نیامده است و منوط به توافق طرفین است. پس چنانچه این شرط در عقدنامه توسط شوهر امضا نشده باشد، مطالبه نصف دارایی مرد در زمان طلاق امکان پذیر نیست.
طلاق به درخواست مرد باشد
نکته مهم دیگری که در مطالبه و اجرای شرط تنصیف اموال اهمیت زیادی دارد این است که باید درخواست طلاق از طرف مرد صورت گرفته باشد. پس چنانچه طلاق به درخواست زوجه ( زن ) باشد یا طرفین خواهان طلاق توافقی باشند امکان مطالبه شرط تنصیف دارایی برای زن وجود ندارد.
استثناء دیگر این است که درخواست طلاق از سوی مرد ناشی از سوء رفتار زن نباشد. چنانچه سوء رفتار زن برای دادگاه احراز شود شرط تنصیف دارایی نیز قابل مطالبه نخواهد بود حتی اگر طلاق به درخواست زوج باشد.
اموال بعد از عقد به دست آمده باشد
شرط دیگری که برای مطالبه نصف دارایی مرد در هنگام طلاق وجود دارد این است که اموال وی پس از تاریخ وقوع عقد به دست آمده باشد. پس چنانچه مرد اموالی را قبل از ازدواج به دست آورده باشد توسط زن قابل مطالبه نیست. همچنین اگر اثبات شود مالی با همکاری و یا با هزینه زن کسب شده است سهم زن از آن اموال کسر شده و باقی مانده نصف خواهد شد.
اگر مرد اموال را به نام خانواده خود کند تنصیف اموال چگونه انجام می‌گیرد؟
اگر مرد قبل از طلاق، اموال خود را به نام اعضای خانواده خود (مانند پدر و مادر، خواهر و برادر یا فرزندان) منتقل کند، در خصوص تنصیف اموال در زمان طلاق مشکل خاصی به وجود نمی‌آید. به عبارت بهتر معامله به قصد فرار از دین فقط در خصوص مهریه موضوعیت دارد و خانم می‌تواند بعد از اجرای مهریه، صوری بودن معامله را اثبات کند و ابطال آن را خواستار شود. اما درباره شرط تنصیف دارایی مرد این اختیار را دارد که اموالش را منتقل کند.
مهمترین دلایل عدم اجرای شرط انتقال نصف دارایی
با وجود این که در سال های اخیر بسیاری از وکلا توصیه می‌کنند که بهتر است که خانم و آقا شرط تنصیف اموال را حتما در عقد نامه ذکر کنند؛ اما با این حال در بسیاری از موارد این شرط اصلا در عقد نامه ذکر نمی‌شود. دلایل عدم اجرای شرط تنصیف دارایی در اکثر موارد:
۱. عدم آگاهی و عدم مطالبه:
بسیاری از مردم در مورد مفاد و جزئیات شرط تنصیف دارایی به طور کامل آگاه نیستند و یا حتی آن را مطالبه نمی‌کنند.
۲. عدم توافق:
در برخی موارد، زوجین در خصوص نحوه اجرای این شرط، مانند زمان انتقال اموال و نحوه محاسبه نصف دارایی به توافق نمی‌رسند.
۳. مشکل در اثبات دارایی‌ها:
اثبات مالکیت زوج بر اموال و تعیین ارزش دقیق آنها در مورد اموال غیر منقول، می‌تواند دشوار و زمان‌بر باشد.
سخن پایانی
شرط تنصیف دارایی یکی از شروط ضمن عقد در زمان ازدواج زوجین است؛ بنابراین در صورتی که دو طرف این شرط را در متن عقدنامه امضا کنند, مرد باید در هنگام طلاق نصف اموال را به زن بدهد. نکته مهم در این مورد عدم اجرای این شرط به دلایل گوناگونی مثل عدم مطالبه نصف اموال از سوی زن، عدم آگاهی زن و شوهر از این شرط و عدم آگاهی از دارایی مرد است. در این مطلب به بررسی شرایط اجرای شرط حق تنصیف دارایی نیز اشاره شد؛ اما اگر همچنان نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه دارید، می‌توانید مشاوره حقوقی حضوری یا تلفنی را از همکاران ما در مهروران دریافت کنید.
