حق طلاق یا وکالت در طلاق

حق طلاق زن و نحوه گرفتن وکالت در طلاق

طبق قانون و شرع، حق طلاق با مرد بوده و بر این اساس زوج می تواند با پرداخت کلیه حقوق مالی زوجه، در هر زمان که تمایل داشت درخواست طلاق نماید.

حق طلاق زن هنگامی مشروعیت و قابلیت اجرا دارد که در شروط ضمن عقد این حق را از مرد دریافت نماید و یا مرد به زن وکالت در طلاق داده باشد.

حقی که بدین واسطه برای زوجه حاصل می شود, تحت عنوان حق طلاق برای زوجه یا وکالت در طلاق معرفی می شود. بنابراین زمانی که زن اقدام به اخذ وکالت از مرد نماید, بدین معناست که در هر زمان امکان مطلقه کردن خود را دارد، و برای ثبت طلاق نیازی به حضور مرد نبوده و می تواند به راحتی طلاق بگیرد.

اگرچه وکالت فوق می تواند فرایند طلاق را برای زن تسهیل نماید اما به دلیل عدم نیاز به حضور مرد این امکان وجود دارد که گاهاً طلاق بدون اطلاع مرد صورت گیرد و ضمن آن نیز زن اقدام به مطالبه کلیه حقوق خود مانند مهریه و اجرت المثل را نماید. در برخی مواقع نیز حق طلاق در صورتی به زن داده می شود که از تمام یا برخی حقوق مالی اش بگذرد.

با توجه به این امر توافقاتی که در وکالت‌ نامه طلاق ذکر شده است, بسیار مهم است. در این مقاله به بررسی بیشتر مبحث حق طلاق برای زوجه یا وکالت در طلاق پرداخته و درباره و نحوه گرفتن آن توضیحاتی را ارائه می دهیم.

بررسی حق طلاق برای زوجه

طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی کشورمان زوج این حق را دارد که هر زمان تمایل داشت اقدام به طلاق زوجه نماید و به طور کلی حق طلاق در قانون ایران با مرد است. بر این اساس حق طلاق مرد امری تعلیق ناپذیر به شمار آمده، ولی مرد می تواند بادادن وکالت طلاق به شخص ثالث یا زن, این حق را از خود سلب نماید.

بر این اساس چنانچه مرد وکالت در طلاق را به زن ارائه کند, زن می تواند بدون حضور مرد برای ثبت طلاق اقدام نماید. بر اساس مواد ۱۱۱۹، ۱۱۲۹ و ماده ۱۱۳۰ ذکر شده در قانون مدنی زوجه می تواند در طی موارد مختلفی اقدام به ثبت طلاق نماید. البته حق طلاق برای زوجه بر اساس وکالت زوج, با حقی که در شروط ۱۲ گانه به وی داده می شود متفاوت است.

بدین صورت که طبق وکالت در طلاق، زن بدون نیاز به اثبات امر خارجی می تواند اقدام به گرفتن طلاق نماید، ولی در طلاق بر اساس عسر و حرج زن و شروط ۱۲ گانه, نیاز به اثبات موارد ذکر شده بوده و بعد از آن امکان درخواست طلاق از سوی زن وجود دارد.
به این نکته نیز باید توجه شود که حق طلاق باعث محرومیت زن از حقوقی مانند مهریه نخواهد شد مگر اینکه در وکالتنامه طلاق مواردی در خصوص بخشش مهریه یا بخشی از آن مابین زوجین توافق و ذکر شده باشد.

چنانچه وکالت در طلاق بر اساس شرایط قانونی تنظیم نگردیده باشد, امکان ابطال آن وجود دارد اما در صورتی که زوج وکالت بلاعزل در خصوص حق طلاق به زوجه داده باشد, دیگر قابل ابطال نخواهد بود.

حق طلاق و مفاد قانونی آن

همانطور که اشاره شد بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و شرع حق طلاق به مرد داده شده و بر این اساس مرد این امکان را دارد ضمن رعایت شرایط تعیین شده به دادگاه مراجعه و درخواست طلاق نماید.

البته تبصره هایی نیز در این خصوص وجود دارد که زن می تواند بر اساس مواد ۱۱۱۹ ،۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی اقدام به درخواست طلاق نماید.

ماده ۱۱۱۹ به وکالت در طلاق و حق طلاق زن اشاره دارد که طبق آن, مرد این امکان را دارد تا به همسر خود وکالت دهد تا بر اساس تحقق شرایطی اقدام به گرفتن طلاق نماید. بر طبق ماده ۱۱۲۹ نیز, در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری نماید توسط حاکم شرع مجبور به طلاق همسر خود خواهد گردید. ماده ۱۱۳۰ این قانون نیز اشاره به عسر و حرج زن دارد که در صورت اثبات آن مرد مجبور به طلاق همسرش خواهد بود.

به طور کلی زن می تواند وکالت در طلاق را ضمیمه سند ازدواج و یا بر اساس سند مجزایی که در دفاتر اسناد رسمی به شکل رسمی تنظیم می گردد, از سوی مرد دریافت نماید. اما بایستی بدانید که در واقع حق طلاق قانوناً و شرعاً با مرد بوده و این امر با موضوع وکالت در طلاق متفاوت است.

بررسی حق طلاق در ثبت طلاق توافقی

زن با داشتن وکالت نامه طلاق این امکان را دارد که مراحل طلاق را بدون نیاز به حضور مرد انجام دهد، که در این صورت شوهر بایستی اقدام به اخذ وکیل طلاق توافقی نماید. حضور وکیل برای مرد به معنای دفاع از ایشان نیست و صرفا جهت امضا اسناد به جای وی است.

بر این اساس طبق وکالتی که زوجه از همسرش دارد, می تواند برای ایشان وکیل اختیار نماید که وکیل مع الواسطه مرد گردیده و این امکان را دارد تا اقدام به ثبت طلاق توافقی نماید. مراحل دیگر نیز همانند طلاق توافقی بوده و تفاوتی با آن ندارد.

شرایط اخذ حق طلاق یا وکالت در طلاق

طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی حق طلاق زن که بر اساس شرط ضمن عقد به وی داده شده است, دارای شروط خاصی نبوده و تنها بایستی این شرط در محکمه مورد اثبات قرار گیرد. چنانچه زن حق طلاق را به واسطه وکالت‌ نامه از مرد اخذ کرده باشد دیگر نیازی نیست به دادگاه مراجعه نماید و می تواند حتی بدون حضور مرد اقدام به ثبت طلاق نماید.

بر این اساس وکالت در طلاق برای زن این مزیت را دارد که بدون اثبات امری و به آسانی اقدام به گرفتن طلاق نماید. اما برای اینکه اعمال طلاق راحت‌ تر صورت گیرد بایستی در هنگام ثبت وکالت‌ نامه نکاتی به شرح زیر رعایت شود:

• در هنگام دریافت وکالت در طلاق اقدام به لحاظ حق توکیل به غیر را نیز نماید.
• تنظیم وکالت‌ نامه به صورت بلاعزل انجام شود.
• حق فرجام‌ خواهی و تجدید نظر خواهی ساقط شود.
• در خصوص بخشش تمام یا بخشی از مهریه توافقات لازم صورت گرفته باشد.
• توافقات لازم با مرد در خصوص مهریه، نفقه، حضانت و دیگر حقوق به ازای گرفتن وکالت در طلاق انجام شده باشد.

حق طلاق زن بر اساس شروط ۱۲ گانه در سند نکاح

امکان حق طلاق زن به جز وکالتی که از مرد مبنی بر طلاق دریافت می کند، طبق شروط ۱۲ گانه درج شده در سند نکاح نیز وجود دارد، با این تفاوت که بایستی نخست ثابت نماید که زوج به تعهدات خود پایبند نبوده و در مرحله بعد دادگاه در صورت عدم طلاق توسط مرد, می تواند حکم طلاق زن را جاری نماید.

با این حال طلاق طبق شروط ۱۲ گانه به معنای حق طلاق مطلق و عامه نبوده، چرا که زن می بایست عدم اجرای تعهدات توسط مرد را اثبات نماید که این امر دارای روندی طولانی است که قطعا مشورت با وکیل طلاق خبره و متبحر می تواند این روند را کوتاه و آسان‌ تر نماید.

بررسی شروط ۱۲ گانه در سند نکاح

• زوج از دادن نفقه زوجه به مدت ۶ ماه به هر علتی خودداری نماید و امکان الزام وی به تایید نفقه وجود نداشته باشد. علاوه بر این چنانچه زوج دیگر حقوق واجب زوجه را به مدت ۶ ماه رعایت نکند و امکان اجبار وی نیز وجود نداشته باشد.
• سوء معاشرت و سوء رفتار زوج به گونه‌ ای باشد که ادامه زندگی برای زوجه غیر قابل تحمل گردد.
• زوج به امراض صعب العلاج مبتلا شود، به گونه‌ ای که ادامه زندگی برای زوجه با خطر همراه باشد.
• شوهر به جنون مبتلا شود و امکان فسخ نکاح به صورت شرعی وجود نداشته باشد.
• زوج بدون توجه به دستور دادگاه به شغلی که با حیثیت زوجه و مصالح خانوادگی وی منافات دارد اشتغال داشته باشد.
• زوج محکوم به تحمل ۵ سال مجازات حبس و یا بیشتر گردد.
• زوج مبتلا به اعتیاد مضری شود که به تشخیص دادگاه برای ادامه زندگی توسط زوجه دشوار شناخته شده است.
• چنانچه زوج بدون عذر موجه زندگی خانوادگی خود را برای ۶ ماه متوالی به تشخیص دادگاه ترک نماید.
• محکومیت قطعی زوج به هرگونه مجازات مانند تعزیر و حد با توجه به جرم ارتکابی که با شئون و حیثیت خانوادگی زوجه مغایر باشد. البته تشخیص این امر با دادگاه است.
• چنانچه زوجه به دلیل عقیم بودن زوج و یا دیگر عوارض جسمی وی بعد از گذشت پنج سال صاحب فرزند نشود.
• چنانچه زوج مفقود الاثر شده و تا مدت ۶ ماه بعد از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نگردد.
• زوج بدون رضایت زوجه، همسر دیگری را اختیار کرده و یا با توجه به تشخیص دادگاه در قبال همسران خود به عدالت رفتار نکند.

حق طلاق برای زن و مزایای آن

حق طلاق زن مهم‌ ترین مزیتی که برای وی دارد این است که نیازی به اثبات امر نبوده و حتی می تواند بدون حضور مرد اقدام به گرفتن طلاق نماید. همچنین در صورت داشتن حق توکیل می تواند روند طلاق را از طریق وکیل دنبال نماید.

معایب حق طلاق زن

حق طلاق برای زوجه دارای معایبی برای زوج است. بدین صورت که زن می تواند در هر زمانی که می خواهد برای گرفتن طلاق اقدام نماید حتی بدون اینکه مرد باخبر شود. همچنین می تواند کلیه حقوق خود مانند اجرت المثل و مهریه را نیز مطالبه نماید که این امر دارای بار مالی برای مرد خواهد بود.

بررسی تفاوت وکالت در طلاق و حق طلاق

طبق قانون و شرع حق طلاق از حقوق مرد بوده و در اختیار وی است. هرچند که زن می تواند بر اساس شرط ضمن عقد و یا وکالت‌نامه مبنی بر اجرای طلاق، دارای حق طلاق گردد, اما در واقع این امر به معنای وکالت در طلاق خواهد بود. تفاوت وکالت در طلاق چه در قالب وکالت نامه رسمی و چه به صورت شرط ضمن عقد نکاح, در مقید بودن و مطلق بودن آنها است.

چگونگی واگذاری حق طلاق به زن

مرد به دو صورت می تواند حق طلاق را به زن واگذار نماید.

۱. به صورت شرط ضمن عقد نکاح

زوجه می تواند به شکل شرط ضمن عقد و در هنگام عقد, اقدام به درخواست حق طلاق برای زوجه در سند نکاح نماید و یا اینکه اقدام به قید کردن شرایطی نماید که در صورت تحقق آنها حق طلاق به وی داده شود. در ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی نیز به این مسئله پرداخته شده است.

۲. وکالت حق طلاق

زوج به منظور دریافت این حق می تواند همراه با شوهر به یکی از دفترخانه های اسناد رسمی مراجعه کند.

نکته: چنانچه شوهر در خارج از کشور بوده، می تواند به کنسولگری یا سفارت ایران در آن کشور مراجعه کرده و حق طلاق را به زن یا شخص ثالث اعطا نماید. در خصوص وکالت‌ نامه فوق می توان زمانی را تعیین کرد و یا به شکل بلاعزل آن را تنظیم کرد. همچنین شروطی را تعیین کرد که چنانچه درخواست طلاق از سوی زن باشد بایستی تمام یا بخشی از مهریه اش را ببخشد.

مدارک مورد نیاز برای اخذ حق طلاق

برای گرفتن حق طلاق زن, مدارکی به شرح زیر مورد نیاز است:

• کارت ملی زوجین
• شناسنامه زوجین
• عقدنامه

دریافت حق طلاق و نقش وکیل

وکلای حرفه‌ ای در این خصوص قادرند شرایطی را برای موکلان به وجود آورند که پرونده با سهولت و سرعت بیشتری طی شود. همچنین از زایل شدن حقوق موکلان که به علت عدم شناخت از قوانین و روند طلاق به وجود می آید پیشگیری نمایند. بر همین اساس توصیه می شود از وکلای مجرب و متخصص در حوزه اخذ و اعمال حق طلاق برای زوجه, مشاوره دریافت کرده و از خدمات آنها بهره‌مند شوید.

داشتن حق طلاق و چگونگی اقدام برای طلاق

داشتن وکالت در طلاق از راه های بسیار معدودی است که بر اساس آن زن می تواند اقدام به درخواست طلاق نماید.

بر همین اساس زوجه بایستی ابتدا درخواست طلاق را تنظیم نماید. همچنین یک وکیل که وکالت زوج را بر عهده گرفته است نیز بایستی معرفی شود.

با توجه به اینکه یک وکیل امکان قبول وکالت خواهان و خوانده را به طور همزمان ندارد، زوجه در صورت عدم تمایل برای حضور در مراحل طلاق بایستی اقدام به معرفی وکیل خود نماید. در صورت عدم داشتن وکیل بایستی همراه با وکیل زوج، کلیه مراحل ثبت دادخواست، حضور در جلسات برگزار شده دادگاه و همچنین ثبت طلاق در دفترخانه را گذرانده و طی نماید.