انواع طلاق از نظر فقهی و حقوقی
انواع طلاق
انواع طلاق از نظر فقهی به سه دسته تقسیم می شوند:
1- طلاق بائن
2- طلاق رجعی
3- طلاق خلع یا خلعی
انواع طلاق از نظر حقوقی هم دو دسته هستند:
1- طلاق توافقی
2- طلاق یکطرفه
انواع طلاق از نظر فقهی:
طلاق بائن :
طلاق بائن طلاقی است که با اجرای صیغه طلاق, رابطه زوجین با یکدیگر بصورت تمام و کمال قطع می شود.
در این طلاق, اگر زن و شوهر بخواهند مجددا با یکدیگر ارتباط داشته باشند, باید بین آنها صیغه نکاح جاری شود و به عقد یکدیگر درآیند. همچنین در ایام عده برای شوهر حق رجوع وجود ندارد.
طلاق بائن به 4 دسته به شرح زیر تقسیم میشود:
اول – طلاق خلع و مبارات
دوم – طلاق زن یائسه
سوم – طلاق قبل از نزدیکی
چهارم – طلاق سوم (سه طلاقه)
طلاق رجعی :
در این نوع طلاق, مرد در دوران عده ( ۳ ماه پس از زمان ثبت طلاق) می‌تواند به همسر خود رجوع نماید. البته که در طلاق رجعی، قرائت مجدد صیغه عقد واجب نیست و قانون این اجازه را به زوجین می‌دهد که همچون دورانِ پیش از طلاق، ارتباط خود را از سَر بگیرند.
طلاق خلع یا خلعی :
نوع دیگر از انواع طلاق، طلاق خلع است ( که می‌تواند توافقی و یا یک طرفه باشد) بدین معنا که زن از همسر خود کراهت داشته (یا بر عکس )، به عبارت ساده‌تر یکی یا هردوی آنها، هیچ‌گونه میل و رغبتی برای ادامه زندگی مشترکشان نداشته باشند. البته اگر درخواست طلاق از جانب زن مطرح شود، او باید بخشی از مهریه یا کلِ آن را به همسر خود ببخشد. (اگر حس نامطلوب، دوجانبه باشد، آنگاه طلاق را مبارات یا مباراتی می‌دانند)
انواع طلاق از نظر حقوقی
از منظر حقوقی، طلاق به دو نوع اصلی تقسیم میشود: طلاق توافقی و طلاق یک طرفه. هر یک از این انواع طلاق ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های این دو نوع طلاق می‌پردازیم.
طلاق توافقی
طلاق توافقی زمانی است که هر دو طرف (زن و شوهر) به صورت مشترک تصمیم به جدایی می‌گیرند و در مورد شرایط طلاق به توافق می‌رسند. برای این نوع طلاق، طرفین باید به توافق در مورد مسائل مالی، حضانت فرزندان، و دیگر موارد مرتبط برسند.
معمولاً روند طلاق توافقی سریع‌تر از طلاق یکطرفه است، زیرا نیازی به بررسی‌های طولانی مدت و دادگاه‌های متعدد ندارد. ثبت درخواست طلاق توافقی در دفاتر ثبت احوال یا محاکم خانواده انجام میشود و معمولاً نیاز به مشاوره خانوادگی دارد.
طلاق یکطرفه
طلاق یکطرفه زمانی است که یکی از طرفین (زن یا شوهر) تصمیم به جدایی می‌گیرد و طرف دیگر با آن موافق نیست.
در این نوع طلاق، طرف درخواست دهنده باید دلایل قانونی برای درخواست طلاق ارائه دهد. این دلایل می‌تواند شامل عدم سازگاری، خیانت، یا سایر مشکلات زناشویی باشد. روند طلاق یکطرفه معمولاً طولانی‌تر است، زیرا نیاز به بررسی و ارزیابی دلایل طلاق توسط دادگاه دارد. درخواست طلاق باید به دادگاه خانواده ارائه شود و ممکن است نیاز به ارائه مدارک و شواهد باشد.
طلاق به معنی پایان شرعی و قانونی ازدواج و جدا شدن همسران از یکدیگر است که در پی آن حقوق و تکالیف متقابلی که بین زوجین در هنگام ازدواج وجود داشته, از میان می رود.
طلاق جنبه های گوناگونی در پی دارد, برای مثال طلاق روانی و طلاق اجتماعی.
طلاق روانی به موقعیتی گفته می شود که به جهت آن فرد پیوندهای وابستگی عاطفی به همسرش را قطع می کند و به تنها زیستن تن می دهد. طلاق اجتماعی نیز به معنای تغییراتی است که در دوستی ها و روابط اجتماعی زن یا مرد رخ می دهد.
تفاوت های کلیدی در انواع طلاق از نظر حقوقی
در طلاق توافقی، هر دو طرف به جدایی رضایت دارند، در حالی که در طلاق یکطرفه، یکی از طرفین مخالف است.
طلاق توافقی سریع‌تر و ساده‌تر است، در حالی که طلاق یکطرفه یکی از انواع طلاق است که معمولاً زمان بیشتری میبرد و نیاز به بررسی‌های قضایی دارد. در طلاق توافقی، طرفین می‌توانند به توافقات مالی به طور مثال تنصیف اموال و حضانت فرزندان برسند، در حالی که در طلاق یکطرفه، این مسائل ممکن است به تصمیم دادگاه واگذار شود.
انواع طلاق بر مبنای جنسیت
در دسته بندی انواع طلاق می توان آن را بر مبنای جنسیت درخواست دهنده نیز تقسیم بندی نمود یعنی طلاق به درخواست زوج صورت بگیرد یا طلاق به درخواست زوجه باشد. توضیح اینکه اگر درخواست طلاق از طرف مرد باشد، بدون تردید ملزوم به ارائه گواهی عدم امکان سازش از جانب مرد است.
اما در طلاق از طرف زن شرایط متفاوت خواهد بود. زن با در دست داشتن وکالت در طلاق (که در هنگام عقد از جانب همسرش دریافت نموده) و یا داشتن شرایط عسر و حرج، درخواست طلاق می کند و دادگاه نیز وظیفه دارد تا آن را پیگیری نماید.
طلاق بدون رضایت شوهر
در قانون مدنی در مواد 1119، 1129 و 1130 به حق طلاق زن اشاره شده است که در این قانون بر طبق شرایطی که توضیح خواهیم داد، طلاق بدون رضایت شوهر برای زن امکان پذیر است و متوجه می شویم که زن نیز مانند مرد می تواند تقاضای طلاق کند، با این تفاوت که زن باید درخواست طلاق بدهد و در جدایی باید دلیلی به همراه درخواست طلاق ذکر و نزد قاضی خانواده ثابت نماید. در غیر اینصورت چنانچه مرد مخالف طلاق زن باشد زن نمی تواند بدون دلیل محکمه پسند از شوهر خود طلاق بگیرد.
مورد قابل توجه دیگر اینکه مطابق ماده ۱۰۲۳ قانون مدنی، اگر مرد به مدت ۴ سال یا بیشتر از کانون خانواده‌اش دور باشد و به همسر و فرزندانش سر نزده باشد، زن می‌تواند درخواست طلاق یک طرفه را مطرح کند.
روش هایی که برای انواع طلاق از طرف زن وجود دارند، عبارتند از:
1. طلاق توافقی
اگر زن بتواند با همسر خود برای طلاق به توافق برسد، می تواند در مدت زمان کوتاهی طلاق توافقی بگیرد.
2. طلاق با حق طلاق
دومین روش و بهترین شیوه درخواست طلاق که بانوان می توانند از آن استفاده کنند، دریافت حق طلاق هنگام جاری شدن خطبه عقد است.
3. اثبات شرط های مندرج در عقدنامه
۱۲ شرط در عقدنامه به صورت چاپی آمده اند که اگر زن بتواند هر یک از آن ها را اثبات کند، امکان ارائه درخواست طلاق را دارد و زوج نیز به استناد قانون باید درخواست طلاق او را بپذیرد.
4. عسر و حرج
بهترین شیوه درخواست طلاق که با استفاده از آن بانوان می توانند خیلی سریع طلاق بگیرند، اثبات عسر و حرج است که در بخش پیش به صورت کامل درباره آن صحبت کردیم. اما بد نیست بدانید، مهمترین موضوعاتی که بانوان می توانند با استناد به آن ها عسر و حرج بگیرند، کدامند.
- عدم تهیه مسکن برای مدت طولانی
- ازدواج دوم بدون رضایت همسر اول
- عدم پرداخت نفقه به مدت ۶ ماه
- بیماری های مقاربتی و واگیردار
- مریضی لاعلاج
- ترک زندگی توسط مرد
- ناباروری مرد
- دریافت حکم زندان به مدت ۵ سال و ارتکاب جرم زوج
- ضرب و جرح و توهین
- خیانت به زوج
- عدم برقراری رابطه جنسی به صورت متعارف
- برقراری رابطه جنسی غیرمتعارف
- داشتن مشکلات زناشویی به مدت طولانی
- رابطه نامشروع مرد با افراد دیگر
- دوری طولانی مدت زوجین از یکدیگر
طلاق توافقی
یکی دیگر از انواع طلاق که به مراتب از انواع دیگر راحت تر و سریع تر انجام می پذیرد، طلاق توافقی است. بر طبق قوانین وضع شده در سال 1403، درخواست طلاق توافقی آسانتر و فرایند آن راحت تر شده است.
شرایط جدیدترین شیوه طلاق توافقی درست مانند روشی است که در سال ۹۷ تعیین شده است. اگر زوجین تمایل داشته باشند با توافق از یکدیگر جدا شوند، باید به سامانه نوبت دهی طلاق مراجعه کنند و بعد از تکمیل مشخصات، چند جلسه مشاوره را زیر نظر بهزیستی انجام دهند و در صورتی که هنوز اصرار به جدایی داشته باشند از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی و مراجعه به دادگاه خانواده، برای متارکه اقدام نمایند.
لازم به ذکر است که زوجین قبل از ثبت درخواست خود باید به یک سری توافقات لازم دست پیدا کنند که در ادامه به تفصیل به آنها می پردازیم.
موارد مهم برای توافق زوجین
توافق بر سر مهریه
توافق بر سر نفقه زن
توافق بر سر اجرت المثل
توافق بر سر حضانت و نفقه فرزندان
نکته: گاهی اوقات زوجه توافق می کند در قبال طلاق مهریه خود را ببخشد یا تمام مهریه را یکجا دریافت کند. گاهی اوقات نیز مهریه قسط بندی می شود و این به توافق زوجین بستگی دارد. اما تمامی موارد توافق باید در دادگاه اعلام شود تا مشخص شود که قابلیت اجرا دارند یا خیر.
مدت زمان طلاق توافقی چقدر است؟
در جدیدترین شیوه طلاق توافقی، مدت زمان طلاق توافقی بین ۳۰ تا ۴۵ روز کاری است البته اگر بخواهید از کمک وکیل طلاق متخصص استفاده کنید، می توانید مراحل توافق طلاق توافقی را کوتاه تر کنید. در بعضی از موسسه های حقوقی طی ۵ روز کاری و حتی زیر یک ماه رای دادگاه را برای طلاق توافقی می گیرند.
سخن پایانی
طلاق همیشه آخرین گزینه برای پایان دادن به یک زندگی مشترک است. همواره توصیه می شود قبل از گرفتن هر گونه تصمیم جدی برای پایان دادن به زندگی مشترک خود، از یک وکیل طلاق مجرب و متبحر کمک بگیرید. وکیل طلاق شما را در این راه یاری می دهد تا حتی الامکان زیان مالی و معنوی کمتری شامل حالتان شود و فرایند طلاق در کمترین زمان ممکن انجام شود. وکلای ما در گروه حقوقی مهروران همواره آماده یاری رساندن به شما عزیزان است.
