حقوق مالی زن بعد از طلاق کدامند و چگونه مطالبه می‌شوند

آیا در مورد حقوق مالی زن بعد از طلاق اطلاعات کافی دارید؟ نحوه مطالبه هر کدام از این حقوق به چه صورت است؟ تاثیر مدت زمان زندگی مشترک در میزان حقوق مالی زن بعد از طلاق چه اندازه خواهد بود؟

آنچه باید بدانید این است که حقوق مالی زن بعد از طلاق از بین نمی‌رود؛ به‌عبارت دیگر وقتی طلاق از طرف مرد است، زن می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند، همچنین در صورتی‌که مرد شرط تصنیف را امضا کرده باشد، زن می‌تواند نصف دارایی او را مطالبه کند، همچنین به ازای مدت زمان زندگی مشترک اجرت‌المثل و نفقه دریافت کند زیرا این دو مورد نیز از حقوق مالی زن بعد از طلاق هستند.

همانطور که میدانید، مهریه از حقوق مالی زن است که بعد از عقد به عهده مرد قرار می‌گیرد. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که تعلق گرفتن مهریه به زن شرایط خاصی دارد یا زن هر زمان بخواهد می‌تواند مهریه را مطالبه کند. در این مطلب قصد داریم اطلاعات دقیقی درباره مهریه و سایر حقوق مالی زن بعد از طلاق در اختیار شما قرار دهیم.

تعریف مهریه

 در قانون 1082 قانون مدنی آمده بلافاصله بعد از عقد زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در آن نماید؛ به جز قابلیت تملک و تصرف، مهریه زن به فرد دیگری تعلق نمی‌گیرد. به طور معمول وقتی زوجین قصد جدایی دارند، مسئله گرفتن مهریه و حقوق مالی زن بعد از طلاق مطرح می‌شود، اما زن می‌تواند بدون قصد طلاق، مهریه را مطالبه کند.

در واقع در چنین شرایطی مرد نمی‌تواند از پرداخت مهریه امتناع کند یا اینکه در پی عدم استحقاق زن برای دریافت مهریه بربیاید. همچنین لازم به ذکر است که در قانون جدید مهریه 14 سکه که مهمترین خبر این روزها در دادگاه‌های خانواده است و در لایحه‌ای که در مجلس در دستور کار قرار گرفته است، سقف مهریه از 110 سکه به 14 سکه کاهش یافته و زندان برای افراد ناتوان در پرداخت مهریه، حذف و پابند الکترونیکی جایگزین می‌گردد.

سقف مهریه 14 سکه و لغو زندان

عثمان سالاری دبیر کمیسیون قضایی مجلس در این باره می‌گوید: سقف مهریه از 110 سکه به مهریه 14 سکه در سال 1404 کاهش یافته است و در صورت ناتوانی در پرداخت آن و رد اعسار مهریه، دیگر فرد مورد نظر راهی زندان نخواهد شد و مشمول پابند الکترونیک خواهد بود.

در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

برای اینکه با حقوق مالی زن بعد از طلاق آشنا شویم، لازم است بدانید دریافت مهریه از حقوق زن است که در هر شرایطی بر عهده مرد قرار دارد، مگر اینکه یکی از شرایط زیر رخ دهد:

توافق قبلی زوجین

در صورتی‌که زن و شوهر هنگام عقد توافق کرده باشند که زن حق دریافت مهریه نداشته باشد،علیرغم اینکه مهریه جزو حقوق مالی زن بعد از طلاق است اما بعد از طلاق نمی‌تواند مهریه ای را مطالبه کند.

رد داداگاه

در صورتی که دادگاه تشخیص دهد، زن موجه به دریافت مهریه نیست، امکان دریافت مهریه وجود ندارد.

خیانت زن

برای توضیح حقوق مالی زن بعد از طلاق باید بدانیم در صورتی که زن مرتکب خیانت شده باشد، دادگاه تصمیم می‌گیرد که زن شامل دریافت مهریه نشود.

علاوه بر مهریه چه حقوق دیگری به زن تعلق می‌گیرد؟

 قوانین حقوق مالی زن بعد از ازدواج یا زمان طلاق را مشخص می‌کند که یکی از آن‌ها مهریه است، سایر حقوق مالی زن بعد از طلاق شامل موارد زیر است:

   نفقه

  یکی دیگر از حقوق مالی زن بعد از طلاق، نفقه است. در عقد دائم مرد موظف است، حتی در صورتی‌که زن شاغل باشد هم نفقه پرداخت کند. البته نفقه به زنی تعلق می‌گیرد که از شوهر خود تمکین کند؛ وگرنه زنی که از شوهر خود تمکین نمی‌کند، ناشزه است و مشمول دریافت نفقه نمی‌شود. با این حساب زن به شرط تمکین می‌تواند نفقه دریافت کند.

همچنین زن غیرناشزه، طی مدت طلاق رجعی هم می‌تواند از همسر خود تقاضای نفقه نماید. یکی دیگر از سوالات مهم زوجین درباره میزان نفقه است؛ بهتر است بدانید در صورتی‌که زوجین درباره مبلغ نفقه توافق نداشته باشند، تعیین مبلغ نفقه بر عهده دادگاه است.

  اجرت‌المثل

 یکی دیگر از حقوق مالی زن بعد از ازدواج که می‌تواند از آن برخوردار شود، اجرت‌المثل است. مطابق قوانین شرع زن برای انجام امور زندگی مشترک وظایفی به عهده ندارد، اما اگر به درخواست همسر و بدون قصد تبرع امور منزل را انجام دهد، می‌تواند از دادگاه تقاضای اجرت‌المثل نماید.

  تقسیم اموال بعد از طلاق

بعد از سال 1360 در عقدنامه‌ها شرط تقسیم اموال قید می‌شود و مرد موظف می‌شود در صورت طلاق که به درخواست زن نباشد و طبق تشخیص قاضی، نصف دارایی خود را که طی مدت زندگی زناشویی به دست آورده به نام همسر خود نماید. البته دلیل طلاق نباید تخلف از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار باشد.

در صورت درخواست طلاق از طرف زن یا مرد چه تغییری در این حقوق ایجاد می شود؟

بهتر است بدانید حقوق مالی زن بعد از طلاق از بین نمی‌رود؛ به‌عبارت دیگر وقتی طلاق از طرف مرد است، زن می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند، همچنین در صورتی‌که مرد شرط تصنیف را امضا کرده باشد، زن می‌تواند نصف دارایی او را مطالبه کند، همچنین به ازای مدت زمان زندگی مشترک اجرت‌المثل و نفقه دریافت کند. 

البته با اینکه طلاق از جانب مرد است، اما می‌تواند تقاضای اعسار نماید و به‌جای پرداخت یک‌جای مهریه، آن را قسط‌بندی نماید. برای گرفتن مهریه فرقی نمی‌کند درخواست طلاق از طرف مرد باشد یا از طرف زن؛ در هر حال زن می‌تواند بعد از طلاق مهریه را بگیرد.

در صورت فوت زن این حقوق مالی وی به چه کسی تعلق می‌گیرد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که حقوق مالی زن بعد از فوت وی به وراث او تعلق می‌گیرد. مهریه از حقوق زن است که وقتی در زمان حیات از شوهرش نگرفته باشد، این حق به ورثه‌اش می‌رسد و می‌توانند مهریه را از شوهرش مطالبه کنند. بنابراین پدر و مادر زن هم از مهریه او ارث می‌برند و لازم است برای محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر، سهم شوهر از مبلغ مهریه کسر شود و مطابق با سهم‌الارث پدر و مادر از مهریه، حقوق آن‌ها پرداخت شود.

با فوت زن، نفقه به وراث(پدر، مادر و فرزندان) او تعلق می‌گیرد و می‌توانند نفقه را از همسر استرداد نمایند. در صورتی‌که مرد برای پرداخت نفقه به زن در زمان حیات ادعایی داشته باشد، لازم است اسناد و مدارک یا شهادت شهود را به دادگاه ارائه نماید. همچنین بعد از فوت زن، امکان ارث بردن از جهیزیه هم فراهم است. اگر زوجین فرزندی نداشته باشند، سهم مرد از ارث نصف است، اما با داشتن فرزند، سهم مرد به یک چهارم جهیزیه می‌رسد و مابقی اموال بین سایر وراث تقسیم می‌شود. حتی با فوت زن امکان مطالبه اجرت‌المثل هم برای وراث وجود دارد.

در صورت باردار بودن زن، حقوق مالی وی بعد از طلاق کدامند؟

در بررسی حقوق مالی زن بعد از طلاق، لازم است به حقوق مالی زن در شرایط بارداری اشاره کنیم. فرقی نمی‌کند زن موقع طلاق باردار باشد یا نباشد، در هر صورت می‌تواند حقوق مالی خود را مطالبه کند. فقط در طلاق زن باردار مواردی مانند هزینه‌های زایمان و حضانت فرزند هم به عهده مرد قرار دارد.

مدت زمان زندگی مشترک و تاثیر آن بر حقوق مالی زن پس از طلاق

مدت زمان زندگی مشترک به طور مستقیم بر حقوق مالی زن بعد از طلاق تأثیر نمی‌گذارد، اما در برخی زمینه‌ها به‌طور غیرمستقیم نقش‌آفرین است.

مهریه، که حق مسلم زن است، ارتباطی با طول مدت زندگی مشترک ندارد و زن می‌تواند در هر زمانی که بخواهد برای دریافت آن اقدام کند. با این حال، در مواردی که طلاق به درخواست زن و بدون علت قانونی (طلاق خلع) صورت گیرد، امکان دارد زن بخشی از مهریه خود را ببخشد.

از سوی دیگر، اجرت‌المثل که به خدمات زن در دوران زندگی مشترک مربوط می‌شود، به مدت زمان این زندگی بستگی دارد. هرچه مدت زندگی مشترک طولانی‌تر باشد، میزان اجرت‌المثل که به ازای خدمات خانه‌داری و امور مربوط به زندگی مشترک تعیین می‌شود، بیشتر خواهد بود.

همچنین، نفقه دوران عده، که به مدت سه ماه و ده روز پس از طلاق تعلق می‌گیرد، همچنان بر عهده مرد است و این مدت زمان نیز تاثیری بر مبلغ نفقه ندارد.

علاوه بر این، طولانی‌تر بودن مدت زندگی مشترک می‌تواند به میزان اموال و دارایی‌های مشترک افزوده و زن ممکن است در تنصیف این اموال سهم بیشتری دریافت کند. به این ترتیب، مدت زمان زندگی مشترک به طور غیرمستقیم در حقوق مالی زن پس از طلاق اثرگذار است.

توافقات مالی قبل از ازدواج در تعیین حقوق زن پس از طلاق چه نقشی دارند؟

توافقات مالی پیش از ازدواج که معمولاً تحت عنوان شروط ضمن عقد تنظیم می‌شوند، نقش بسزایی در حقوق مالی زن بعد از طلاق دارند. این توافقات به‌طور خاص می‌توانند شامل شرایطی نظیر مهریه، نفقه، حقوق مالی ناشی از زندگی و…  باشند. که در ادامه بیشتر توضیح می دهیم:

تعیین مهریه: یکی از مهم‌ترین حقوق مالی که در توافقات پیش از ازدواج باید مشخص شود، میزان مهریه است چرا که میزان مهریه تعیین‌شده در این توافقات، نقش مهمی در حقوق مالی زن بعد از طلاق ایفا می‌کند.

حقوق مالی ناشی از زندگی مشترک: توافقات مالی ممکن است شامل سهم زن از دارایی‌های مشترک و یا هزینه‌های زندگی مشترک باشد. این توافقات می‌توانند تاثیر مستقیمی بر نحوه تنصیف اموال و دارایی‌ها که جزو حقوق مالی زن بعد از طلاق است، داشته باشند.

نفقه: توافقات پیش از ازدواج می‌توانند به تعیین میزان و شرایط پرداخت نفقه نیز مربوط شوند. اگر توافقی درباره نفقه وجود داشته باشد، می‌توانند به صورت قانونی در جریان طلاق مورد استناد قرار گیرند.

حق طلاق: در برخی توافقات، حق طلاق نیز ممکن است مورد بحث قرار گیرد و به زن یا شوهر اجازه داده شود که تحت شرایط خاصی اقدام به طلاق کند.

پیشگیری از اختلافات قانونی: توافقات مالی پیش از ازدواج می‌توانند حقوق و تعهدات مالی هر یک از طرفین را مشخص کنند و از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی پیچیده در صورت وقوع طلاق جلوگیری کنند.

در نتیجه، تنظیم توافقات مالی به صورت دقیق و شفاف پیش از ازدواج می‌تواند به طرفین کمک کند تا در صورت جدایی، حقوق مالی خود را به‌خوبی تعریف و تأمین کنند و از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری نمایند. مشاوره با وکیل طلاق در این زمینه می‌تواند به درک بهتر و تنظیم مناسب این توافقات کمک کند.

نحوه افزایش حقوق مالی زن بعد از طلاق

حقوق مالی زن بعد از طلاق می‌تواند در برخی شرایط به‌ویژه با تغییرات خاص، قابل افزایش باشد. در مرحله اول انجام توافقات جدید پس از طلاق می‌تواند منجر به افزایش حقوق مالی زن شود. در صورتی که طرفین پس از طلاق به توافق جدیدی در مورد مهریه، نفقه یا سایر حقوق مالی برسند، این توافق می‌تواند شامل افزایش مبلغ مورد نظر باشد.

مورد دوم تغییر در وضعیت مالی شوهر است که می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر شوهر به‌طور قابل توجهی وضعیت مالی خود را تغییر دهد، زن می‌تواند درخواست افزایش نفقه یا موارد دیگر را داشته باشد. همچنین، وضعیت نفقه به‌ویژه در مواردی که زن با مشکلات مالی جدی مواجه باشد، قابل افزایش است.

دادگاه‌ها با توجه به نیازهای زن و وضعیت مالی شوهر، امکان دارد تصمیم به افزایش نفقه بگیرند. علاوه بر این، تغییر در شرایط زندگی زن، نظیر بروز بیماری یا مشکلات اقتصادی، می‌تواند دلیلی برای درخواست افزایش حقوق مالی باشد.

لازم به ذکر است که ایجاد تغییرات در قوانین و رویه‌های قضائی می‌تواند به افزایش حقوق مالی زن بعد از طلاق منجر شود.

سخن پایانی

حقوق زنان در طلاق به نوع طلاق (رجعی یا بائن) و همچنین به شرایط و شروط ضمن عقد نکاح بستگی دارد. در طلاق رجعی، زن حق رجوع به شوهر خود را در طول عده دارد. در حالی که در طلاق بائن، این حق برای زن وجود ندارد. اگر زن در طول زندگی مشترک کارهایی را در منزل انجام داده باشد که بدون انجام آنها، شوهر ناچار به پرداخت اجرت به شخص ثالث بود، می‌تواند اجرت‌المثل آن کارها را از شوهر مطالبه کند.

در طلاق به درخواست مرد، زن می‌تواند نصف اموالی را که در طول زندگی مشترک به واسطه کار یا فعالیت زن به دست آمده است، از مرد مطالبه کند زیرا تنصیف اموال نیز یکی دیگر از حقوق مالی زن بعد از طلاق است. توصیه می کنیم قبل از هر اقدامی برای پرونده طلاق، با یک وکیل طلاق مشورت کنید تا در کمترین زمان ممکن به تمام حقوق قانونی خود برسید. گروه حقوقی مهروران آماده همراهی شما در تمام مراحل پرونده خواهد بود. با ما تماس بگیرید.