پیامدهای قانونی سقط جنین

در مورد پیامدهای قانونی سقط جنین چقدر اطلاع دارید؟ تفاوت سقط جنین عمدی و غیر عمد چیست و قانون در موارد ارتکاب آن چه مجازاتی تعیین کرده است؟ در این مقاله در مورد انواع سقط جنین و تصمیم قانون برای هر کدام توضیح خواهیم داد.

سقط جنین و مواد قانونی مربوط به آن

مطابق با قانون مجازات اسلامی، سقط جنین می‌تواند از همان مراحل آغاز بسته شدن نطفه قابل مجازات باشد و ربطی به مدت زمان بارداری ندارد. مقررات سقط جنین در مواد ۴۸۷ تا ۴۹۳ قانون مجازات اسلامی و همچنین در مواد ۶۲۳ و ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی به روشنی بیان شده است.

طبق ماده‌ ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی، هر کس با دادن دارو یا وسایل دیگری باعث شود که زن جنین را سقط کند، از شش ماه تا یک سال محکوم به حبس می‌شود و اگر به صورت عمدی و با آگاهی زن را راهنمایی کند تا دارو یا وسایل دیگری را استفاده کرده و جنین خود را سقط کند، به حبس از سه تا شش ماه محکوم خواهد شد؛ مگر این که ثابت کند این کار را برای حفظ سلامت جان مادر انجام داده است. البته در همه این موارد پرداخت دیه قطعی خواهد بود.

مطابق با ماده‌ ۶۲۴ همان قانون مجازات اسلامی، اگر پزشک، ماما یا داروفروش، وسایلی برای سقط جنین فراهم کنند یا برای انجام این عمل همکاری کنند، به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد و باید مطابق قانون دیه پرداخت کنند. بر طبق این مواد قانونی مشخص می‌شود مجازات افرادی که در زمینه‌ پزشکی تخصص دارند، از افراد عادی بیشتر است.

حکم سقط جنین در مواد قانونی دیگری که نام برده شد (۴۸۷ تا ۴۹۳ قانون مجازات اسلامی) نیز بیان شده و طبق شرایط مختلف برای سقط‌کننده حتی اگر مادر باشد، پرداخت دیه در نظر گرفته شده است.

مجازات سقط جنین به صورت غیر قانونی

همانطور که پیشتر شرح داده شد، اگر جنین به صورت عمد و بدون مجوز از بین برود، حکم سقط جنین پرداخت دیه است، قانون مجازات اسلامی در ماده‌ ۷۱۶ خود میزان دیه را برای این کار بر اساس مرحله‌ای که جنین در آن قرار دارد و به میزانی که رشد یافته بیان کرده است:

الف ـ نطفه ای که در رحم مستقر شده‌ است، دو صدم دیه کامل

ب ـ علقه که در آن جنین به صورت خون بسته در می‌آید، چهار صدم دیه کامل

پ ـ مضغه که در آن جنین به صورت توده گوشتی در می‌آید، شش صدم دیه کامل

ت ـ عظام که در آن جنین به صورت استخوان درآمده لکن هنوز گوشت روییده نشده‌ است، هشت صدم دیه کامل

ث ـ جنینی که گوشت و استخوان بندی آن تمام شده ولی روح در آن دمیده نشده‌ است، یک دهم دیه کامل

ج ـ دیه جنینی که روح در آن دمیده شده‌ است اگر پسر باشد، دیه کامل و اگر دختر باشد نصف آن و اگر مشتبه باشد، سه چهارم دیه کامل

پیامدهای قانونی سقط جنین توسط مادر

بر طبق توضیحات داده‌ شده، در هیچ جای قانون مجازات اسلامی، حبس یا جریمه نقدی برای مادر در نظر گرفته نشده و حتی اگر به صورت غیرقانونی این کار را انجام دهد، پیامدهای قانونی سقط جنین را برای مادر در پی نخواهد داشت. دیه نیز باید توسط مرتکب سقط جنین پرداخت شود.

سقط جنین در چه مواردی مجاز است؟

لازم به ذکر است که قانون در بعضی موارد اجازه‌ سقط جنین را صادر می‌کند، به طور مثال در مواردی که ادامه‌ بارداری برای مادر کُشنده باشد یا سلامتی او را تهدید کند و یا اگر جنین ناهنجاری‌هایی داشته باشد که قادر به حیات طبیعی نباشد. به این موارد سقط درمانی نیز گفته می‌شود که طبق قانون اجازه‌ سقط جنین داده می‌شود، امّا باید تمامی شرایط زیر را هم داشته باشد:

• بیمار بودن جنین یا عقب‌افتادگی یا ناقص بودن آن که مادر را به دشواری بیندازد یا به او فشار بیاورد و یا بیمار بودن مادر به صورتی که جان او در خطر باشد. تشخیص این موارد بر عهده‌ سه پزشک متخصص و قابل اعتماد و با تأیید پزشکی قانونی ممکن است؛
• علاوه بر آن هنوز در جنین روح دمیده نشده باشد، یعنی تا چهار ماهگی که تشخیص این مورد توسط سونوگرافی‌های دوره‌ای و معتبر انجام خواهد شد.

زن باردار باید با حضور پیدا کردن در پزشکی قانونی، رضایت خود را به این کار اعلام کند. لازم به ذکر است که حضور پدر برای اعطای مجوز سقط درمانی لازم نیست.

مجازات قصاص سقط جنین

 باید توجه داشت که مطابق قوانین ایران، مجازات قصاص سقط جنین حتی در فرض عمدی‌ بودن جنایت در نظر گرفته نشده است و در هر مورد مطابق حالاتی که پیش از این بیان شد، مرتکب با حبس و پرداخت دیه مجازات خواهد شد. البته باید به یاد داشت که اگر جنینی زنده متولد شود و دارای قابلیت ادامه حیات باشد و جنایت قبل از تولد، منجر به نقص یا مرگ او پس از تولد شود و یا نقص او بعد از تولد باقی بماند، مجازات قصاص صورت خواهد گرفت.

آیا سقط درمانی و قانونی مجازات دارد؟

سقط درمانی یا همان سقط قانونی فقط با احراز تمام شرایطی که پیش از این توضیح داده شد امکان پذیر است و در غیر این صورت قانون مجازات برای مرتکب سقط مطابق با سن بارداری و سن جنین جریمه حبس یا دیه را در نظر خواهد

گرفت و تمامی پیامدهای قانونی سقط جنین در مورد مرتکبین اجرا خواهد شد.

اولین شرطی که برای انجام سقط قانونی نیاز است، درخواست مادر از پزشکی قانونی است. دومین شرط لازم برای انجام این کار هم احراز سن بارداری یا همان سن جنین است. قانون تنها در صورتی مجوز سقط درمانی را صادر می‌کند که سن جنین بیش از ۴ ماه نباشد و به‌عبارت فقهی، هنوز روح در کالبد او دمیده نشده باشد. علاوه بر آن، بعد از ۴ ماه از گذشتن سن جنین، تنها در صورتی می‌توان جنین را سقط کرد که در صورت عدم سقط، جنین و مادر هر دو فوت خواهند کرد و سقط جنین تنها راه نجات مادر است.

مراحل سقط قانونی در بیمارستان

مطابق با آخرین تغییرات قوانین در مورد جوانی جمعیت و به دنبال آن تغییرات سخت گیرانه در مورد پیامدهای قانونی سقط جنین در قانون مجازات اسلامی، مراکز درمانی و آزمایشگاه‌های غربالگری وظیفه دارند هنگام مراجعه‌ زنان باردار اطلاعات آن‌ها را ثبت کنند تا مشخص شود آیا فرزندشان به دنیا خواهد آمد یا نه. بر این اساس اگر پس از طی‌ شدن دوره‌ بارداری جنین آن‌ها به دنیا نیاید، متهم به سقط غیرقانونی خواهند شد و پیامدهای قانونی سقط جنین و حکم سقط جنین غیرقانونی درباره آن‌ها اجرا خواهد شد.

اما با اجرای طرح جوانی جمعیت در بسیاری از موارد حتی پزشکان نیز نمی‌توانند اقدام به اجرای حکم سقط جنین کنند. بعد از اجرای این قانون پیامدهای قانونی سقط جنین بسیار سخت‌گیرانه بوده و سقط جنین به عنوان یکی از جرایم عمومی مطرح شده و نمی‌توان تنها با اتکا به نظر پزشک آن را به‌صورت قانونی انجام داد.

بر همین اساس در هر استان کمیسیونی تحت عنوان کمیسیون سقط قانونی تشکیل خواهد شد و همه‌ درخواست‌های سقط جنین در این کمیسیون بررسی خواهند شد. کمیسیون سقط جنین شامل یک پزشک متخصص زنان و زایمان، یک پزشک متخصص از سمت سازمان پزشکی قانونی و یک قاضی ویژه است. در واقع این کمیسیون است که ارجاع سایر پزشکان را بررسی کرده و قانونی‌ بودن و نبودن آن‌ها را مشخص می‌کند تا بر این اساس، حکم سقط جنین اجرا شود.

مراحل انجام سقط جنین هم تنها در مراکزی امکان‌پذیر است که از سوی سازمان پزشکی قانونی تعیین شده باشند. این مراکز تنها درصورتی می‌توانند اقدام به سقط کنند که رای کمیسیون سقط قانونی صادر شده و قاضی ویژه‌ پرونده برای سقط مجوزهای لازم را ابلاغ کرده باشد.

سخن پایانی

با توجه به توضیحات گفته شده می‌دانید که حکم سقط جنین و انداختن عمدی بچه در قانون چیست و در چه مواردی به صورت قانونی می‌توان این کار را انجام داد. در این مقاله قصد داشتیم شما را باپامدهایی که قانون مجازات اسلامی برای سقط جنین در نظر گرفته است آشنا سازیم. در صورت نیاز به مشاوره و اطلاع از مواد قانونی در مورد پیامدهای سقط جنین و مجازات انجام آن با وکیل خانواده در گروه حقوقی مهروران تماس بگیرید.